Art. 11G ust. 1 ustawy przewiduje, że „od decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stronie służy odwołanie do organu wyższego stopnia, którym jest: 1) wojewoda w przypadku wydania decyzji przez starostę; 2) minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa w Zgodnie natomiast z art. 73 ust. 4 tej ustawy odszkodowanie za nieruchomości zajęte pod drogi publiczne będzie ustalone i wypłacone według zasad i trybu określonych w przepisach o odszkodowaniach za wywłaszczone nieruchomości. Zastosowanie znajdą zatem przepisy rozdziału piątego "ugn". Zamieszczamy opinię prawną na temat roszczeń przysługujących obecnie spadkobiercom majątków ziemskich przejętych w ramach tzw. reformy rolnej na podstawie dekretu PKWN o reformie rolnej z dnia 6 września 1944 r. W szczególności dotyczy ona sytuacji, kiedy może przysługiwać odszkodowanie za bezprawne przejęcie nieruchomości rolnych oraz czy można dochodzić zwrotu Jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub gospodarczy Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego mogą zrzec się w całości lub w części odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Oświadczenie to składa się do organu, o którym mowa w ust. 4a. Po podpisaniu umowy na realizację inwestycji drogowej przyszłych jej użytkowników najbardziej interesuje termin oddania trasy do ruchu. Z kolei właścicieli terenów, przez które będzie prowadzić nowa droga, najbardziej interesuje wysokość odszkodowania za przejmowane nieruchomości (wysiedlenia) i termin jego wypłaty. Poniżej opisujemy zasady nabywania nieruchomości pod budowę Odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości, co do zasady jest neutralne w kategoriach podatku dochodowego.Wypłacone odszkodowanie nie jest przysporzeniem majątkowym, ponieważ przychód środków pieniężnych z jednej strony, z drugiej strony „równoważony” jest przez uszczerbek majątkowy w postaci utraconego prawa własności lub innego prawa rzeczowego do nieruchomości. Odszkodowanie domagać się można nie tylko za grunty wywłaszczone. Odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości można dochodzić po wielu latach. Odszkodowań dochodzić można także za majątek wywłaszczony nie tylko na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz specustawy drogowej tj. Odwołując się do powyższego kontekstu systemowego wypada wskazać, iż w sytuacji pozbawienia praw do nieruchomości na podstawie art. 11 u.t.b.d.j., z uwagi na realizację celu użyteczności publicznej, a konkretnie z powodu przeznaczenia nieruchomości pod budowę ulic, przepisem, który aktualnie przewiduje odszkodowanie za grunty Odszkodowanie dla dzieci w KRUS-ie nie jest opodatkowane, ponieważ jest uważane za świadczenie socjalne. Odszkodowanie jest bezpłatne i należące do dziecka. W przypadku, gdy rodzice dziecka są uprawnieni do uzyskania świadczeń w wysokości wyższej niż odszkodowanie, mogą oni złożyć wniosek o zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia. Za działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości (sprawa U5uBPdl. W przypadku przejęcia działki gruntu na cele budowy drogi gminnej właścicielowi przysługuje odszkodowanie. Odszkodowanie to co do zasady się nie przedawnia. Jego wysokość określona jest szczegółowymi przepisami prawa. Wypłata odszkodowania następuje czasami na podstawie porozumienia z gminą, lecz w wielu przypadkach konieczne jest jego dochodzenie na drodze specjalnego postępowania albo nawet na drodze postępowania sądowego. Poniżej przedstawione zostaną pokrótce wszelkie najistotniejsze kwestie związane z uzyskiwaniem odszkodowania za przejęcie gruntu pod drogę gminną. Kiedy można wywłaszczyć nieruchomość Wydzielenie działki pod budowę drogi gminnej związane jest zawsze z dokonaniem podziału geodezyjnego nieruchomości, na której projektowana jest droga. Podstawą podziału może być: – miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w którym przewidziane jest przeznaczenie określonych gruntów na drogi gminne, – decyzja o warunkach zabudowy terenu, – decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego, – decyzja o realizacji inwestycji drogowej na podstawie specustawy drogowej. Procedura ustalenia odszkodowania w specustawie drogowej Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tzw. specustawa drogowa) przewiduje szczególny tryb ustalania i wypłaty odszkodowania. Żeby skorzystać z tego trybu, należy się najpierw upewnić, czy droga, która powstaje na wywłaszczonej nieruchomości jest budowana zgodnie z tą ustawą. Ustawa przewiduje wiele uproszczeń w celu przyspieszenia wykonywania przez państwo lub jednostki samorządu terytorialnego inwestycji drogowych. Zgodnie z art. 12 ust. 1 decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zatwierdza się podział nieruchomości. W przypadku budowy drogi gminnej, wydzielony teren przechodzi na własność gminy na podstawie 12 ust. 4 pkt 2 ustawy z chwilą, kiedy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Następnie ten sam organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (w odniesieniu do drogi gminnej będzie to starosta) winien wydać decyzję o ustaleniu odszkodowania za wywłaszczenie. Zgodnie z ustawą decyzja ta powinna być wydana 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Odszkodowanie za przejęcie drogi gminnej przysługuje co do zasady właścicielowi nieruchomości oraz osobie, której przysługuje prawo rzeczowe na nieruchomości (czyli np. służebność, użytkowanie lub hipoteka). Jeżeli decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nadany został rygor natychmiastowej wykonalności, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 60 dni od dnia nadania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rygoru natychmiastowej wykonalności. Na wniosek osoby zainteresowanej możliwa jest wypłata zaliczki na poczet odszkodowania w wysokości 70 % odszkodowania w terminie 30 dni od złożenia wniosku. Wysokość odszkodowania według specustawy drogowej Według podstawowej wytycznej dotyczącej ustalania wysokości odszkodowania w tym przypadku, odszkodowanie to powinna się ustalać według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania. Ustawa zawiera też regulacje dotyczące uwzględnienia np. wartości hipoteki, którą obciążona jest wywłaszczona nieruchomość. W tym przypadku właściciel nieruchomości dostanie odszkodowanie pomniejszone o wartość pozostałej do spłaty wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Ustawa przewiduje też bonus w wysokości 5 % (zwiększenie odszkodowania), jeśli właściciel wyda nieruchomość odpowiednio szybciej, czyli w terminie 30 dni od dnia: – doręczenia zawiadomienia o wydaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji celu publicznego, – doręczenia postanowienia o nadaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rygoru natychmiastowej wykonalności, – w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Proponowana dodatkowa gratyfikacja finansowa ma na celu przyspieszenie procesu przejęcia drogi przez gminę. Dodatkowo, jeśli decyzja dotyczy nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym albo budynkiem, w którym znajdują się lokale mieszkalne, wysokość odszkodowania przysługującego właścicielowi powiększa się o kwotę 10 000 zł. Procedura określona w ustawie o gospodarce nieruchomościami Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami w celu wywłaszczenia nieruchomości przewiduje procedurę wywłaszczenia nieruchomości w art. 112 i następnych. Zgodnie z art. 114 procedura administracyjnego wywłaszczenia nieruchomości pod drogę winna być poprzedzona rokowaniami z właścicielem w celu nabycia nieruchomości w drodze umowy. Często jednak mamy do czynienia z przejęciem gruntu pod drogę z mocy samego prawa. Następuje to na mocy decyzji o podziale nieruchomości, a jej skutki zostały określone w art. 98 ustawy. Zgodnie z tym przepisem „działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne”. Z uwagi na fakt, że przejście gruntu rzecz gminy następuje na podstawie samej decyzji, nie jest konieczne jakiekolwiek inne postępowanie czy też urzędowe potwierdzenie tego stanu w jakiejkolwiek innej decyzji. To sprawia, że niejednokrotnie właściciele gruntów nie są nawet do końca świadomi dokonanego wywłaszczenia, a gminy nie spieszą się z dokładnym wyjaśnieniem sytuacji prawnej, licząc po cichu na uniknięcie konieczności wypłaty niemałego czasem odszkodowania. Warto tu też dodać, że przejście prawa własności na rzecz gminy następuje z mocy prawa. Wpis prawa własności w księdze wieczystej ma wyłącznie charakter deklaratoryjny (tak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 19 kwietnia 2018 r., sygn. II SA/Gd 61/18). Rokowania w celu ustalenia odszkodowania W powyższej sytuacji ustawa przewiduje, że wysokość odszkodowania zostanie ustalona pomiędzy właścicielem przejętej działki a gminą na drodze obopólnego porozumienia. W tym celu strony powinny przystąpić do rokowań. Często jednak bywa, że rokowania te nie doprowadzają do satysfakcjonującego rezultatu. Wtedy pozostaje dochodzenie odszkodowania według ogólnych zasadach dotyczących wywłaszczenia. Wysokość odszkodowania ustalana jest w drodze decyzji administracyjnej przez starostę. Niemniej, odpowiednie prowadzenie rokowań jest bardzo ważnym etapem, nawet jeśli zakończyłyby się one niepowodzeniem. Od tego bowiem zależy, czy w ogóle będzie można wystąpić z wnioskiem o ustalenie odszkodowania przez starostę. Może się nawet okazać, że wystąpienie z wnioskiem do starosty będzie przedwczesne, co spowoduje stratę całego dość długiego okresu rokowań i postępowania administracyjnego. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 22 stycznia 2020 r. (sygn. IV SA/Po 867/19) „dopiero jeżeli do uzgodnienia nie dojdzie, wówczas na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie jest ustalane przez starostę w drodze decyzji, według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczeniu nieruchomości. Dlatego w takim przypadku uprzednie przeprowadzenie rokowań jest obligatoryjne i musi zostać udokumentowane”. Zasady ustalania odszkodowania Ustawa o gospodarce nieruchomościami zawiera szereg przepisów dotyczących zasad ustalenia wysokości odszkodowania. Co ważne, przepisy te mają także w dużej mierze zastosowanie do wywłaszczenia dokonywanego w opisanym wyżej trybie specustawy. Zgodnie z art. 130 ustawy wysokość odszkodowania ustala się według stanu, przeznaczenia i wartości, wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku podziału w trybie art. 98 ustawy dla ustalenia wysokości odszkodowania przyjmuje się stan i przeznaczenie nieruchomości w dniu wydania decyzji o podziale. Podstawę ustalenia wysokości odszkodowania stanowi co do zasady wartość rynkowa nieruchomości. Przy jej określaniu uwzględnia się w szczególności jej rodzaj, położenie, sposób użytkowania, przeznaczenie, stan nieruchomości oraz aktualnie kształtujące się ceny w obrocie nieruchomościami. Rozporządzenie w sprawie wyceny nieruchomości Dla ustalenia odszkodowania w przypadku drogi gminnej szczególne znaczenie będzie miało rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. Nr 207, poz. 2109 z późn. zm.). Generalnie rozporządzenie to określa rodzaje metod i technik wyceny nieruchomości oraz sposoby określania wartości nieruchomości dla różnych celów, w tym dla celu wywłaszczenia. Podstawowe znaczenie w przypadku wyceny nieruchomości dla inwestycji drogowych ma jednak art. 36 Rozporządzenia, zgodnie z którym przy ustalaniu odszkodowania np. za grunt przejęty pod drogę gminną uwzględnia się: stan nieruchomości z dnia wydania decyzji, ceny nieruchomości z dnia ustalenia odszkodowania,przeznaczenie nieruchomości zgodnie z art. 154 ustawy bez uwzględnienia ustaleń decyzji, (czyli w praktyce przeznaczenie będzie najczęściej określone w miejscowym planie). W przypadku, gdy na dzień wydania decyzji dany grunt był już przeznaczony na realizację inwestycji drogowej (czyli np. w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego), kluczowe znaczenie ma art. 36 § 4, a właściwe jego końcowa część. Wynika z niego, że jeśli określenie wartości nieruchomości jest możliwe przy uwzględnieniu cen transakcyjnych nieruchomości drogowych to wysokość odszkodowania powinna być przeprowadzona właśnie na tej podstawie. Dopiero gdy jest to niemożliwe, wartość rynkową określa się, przyjmując przeznaczenie nieruchomości przeważające wśród gruntów przyległych. Wykładnia tego przepisu jest podstawą licznych sporów pomiędzy właścicielami nieruchomości a organami, gdyż przyjęcie poglądu w myśl którego wartość nieruchomości byłaby określana w odniesieniu do gruntów przyległych automatycznie sprawiłoby, że właściciel gruntu mógłby uzyskać znacznie wyższe odszkodowanie. Wynika to po prostu z tego, że drogi gminne często powstają w otoczeniu gruntów budowlanych, mieszkaniowych lub inwestycyjnych. Natomiast ceny transakcyjne nieruchomości drogowych, dostępne najczęściej w oficjalnych wykazach, zostały jednak ustalone często sztucznie, stąd również ustalone odszkodowanie bywa niesatysfakcjonujące. Z najnowszych orzeczeń podsumowujących powyższe zagadnienie warto tu przytoczyć Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 lutego 2020 r. (sygn. I OSK 200/20): „Punktem wyjścia przy ustalaniu wartości rynkowej nieruchomości wydzielonej pod drogę publiczną, która na dzień wydania decyzji była przeznaczona pod inwestycję drogową, jest porównanie cen transakcyjnych nieruchomości drogowych. Tylko brak wystarczających danych odnoszących się do tego typu transakcji umożliwia odstąpienie przez rzeczoznawcę od tego sposobu wyceny i dokonanie jej przy wykorzystaniu danych dotyczących transakcji nieruchomościami o przeznaczeniu przeważającym wśród gruntów przyległych do szacowanej nieruchomości”. Co więcej sądy administracyjne zwracają uwagę, że analiza rynkowa powinna sięgać aż do rynku całego województwa, jeśli brak jest danych na rynku lokalnym. Tak przyjął Naczelny Sąd Administracyjny z dnia 26 lutego 2020 r. (sygn. I OSK 216/20): „Szacując wartość nieruchomości drogowej, rzeczoznawca winien wyczerpać możliwość kierowania się cenami transakcyjnymi nieruchomości przeznaczonych pod inwestycję drogową nie tylko z rynku lokalnego, a więc gminnego i powiatowego, ale także z rynku regionalnego, tj. wojewódzkiego”. Przyjęte przez sądy administracyjne stanowisko jest krytykowane przez wielu właścicieli domagających się wyższego odszkodowania. W praktyce jednak wynika z niego, że – o ile nie uda się przełamać tej dominującej linii orzeczniczej sądów administracyjnych – najczęściej będzie możliwe znalezienie nieruchomości podobnych dla celów wyceny w ujęciu porównawczym i określenie na tej podstawie wysokości odszkodowania. Podsumowanie W celu uzyskania słusznego odszkodowania za przejętą przez gminę drogę konieczne jest zapoznanie się z szeregiem aktów prawnych. Przede wszystkim konieczne jest ustalenie procedury, w ramach której gmina przejęła działkę. Dopiero później można zastanawiać się nad kalkulacją oraz sposobem ustalenia odszkodowania. Na jego wartość będzie miało wpływ dokładne określenie charakterystyki wywłaszczonej działki gruntu. Powyższe zestawienie przepisów oraz przykładów nie traktuje tematu w sposób wyczerpujący. Do rozpatrzenia konkretnego przypadku niezbędna jest całościowa ocena przepisów prawa, a także analiza orzecznictwa sądów administracyjnych w podobnych sprawach. < Nowe inwestycje drogowe skracają czas podróży pomiędzy kluczowymi ośrodkami miejskimi w kraju, zwiększają też bezpieczeństwo i komfort jazdy. Ich realizacja wiąże się jednak z wieloletnim, skomplikowanym procesem, którego częścią jest konieczność pozyskania przez Skarb Państwa nieruchomości pod przyszłą drogę. W takiej sytuacji najważniejszą informacją dla właścicieli jest kwestia wysokości odszkodowania, które otrzymają za swoje nieruchomości oraz termin jego wypłaty. Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (ZRID) zatwierdza granice terenu pod budowę drogi. Wysokość odszkodowania za nieruchomości przejęte na rzecz Skarbu Państwa ustala właściwy wojewoda w postępowaniu administracyjnym. Można zwiększyć wysokość odszkodowania przy szybkim wydaniu nieruchomości. Całość odszkodowania może być wypłacona właścicielom nieruchomości dopiero po uzyskaniu ostatecznej decyzji ZRID. Do tego czasu GDDKiA może jednak wypłacić 70 proc. zaliczki (dotyczy to tylko decyzji z rygorem natychmiastowej wykonalności). Zasady reguluje ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, zwana "Specustawą drogową". Zapisano w niej procedury nabywania nieruchomości, wypłaty odszkodowań z tego tytułu oraz ustalania odszkodowań za szkody powstałe w związku z czasowymi zajęciami terenu. ZRID - co oznacza i na co zezwala rygor natychmiastowej wykonalności? Przejęcie nieruchomości (działek, budynków) przez Skarb Państwa odbywa się z mocy prawa na podstawie wydawanej przez właściwego wojewodę decyzji ZRID. Jeśli decyzja ta ma nadany rygor natychmiastowej wykonalności, inwestor może przejąć działkę od razu po wydaniu decyzji przez wojewodę. Wojewoda o wydaniu decyzji ZRID zawiadamia obwieszczeniem w Biuletynie Informacji Publicznej, które może ukazać się także w prasie lokalnej oraz w siedzibach gmin, na terenie których inwestycja jest prowadzona. Urząd wojewódzki wysyła też pisemne zawiadomienia na adresy wskazane w ewidencji gruntów prowadzonej przez starostę. Ważne: adres zapisany w ewidencji gruntów nie aktualizuje się automatycznie, gdy zgłaszamy zmianę adresu zameldowania/zamieszkania do urzędu miasta/gminy. Właściciele gruntów muszą zadbać o aktualizację danych w ewidencji gruntów. Jeśli tego nie zrobią, to nie dotrze do nich zawiadomienie o wydaniu decyzji ZRID. Jakiej wysokości będzie odszkodowanie? Wojewoda wyznacza niezależnych rzeczoznawców majątkowych, by określili wartość rynkową każdej nieruchomości. Wartość określa się według stanu i przeznaczenia nieruchomości z dnia wydania decyzji ZRID przez wojewodę. Odszkodowanie nie obejmuje zatem zmian w obrębie nieruchomości, które nastąpiły po wydaniu decyzji ZRID. Odszkodowanie nie będzie obejmować też utraconych korzyści, strat związanych z przerwaniem lub zakończeniem działalności gospodarczej, ponieważ dotyczy wyłącznie faktu utraty prawa do nieruchomości. Procedura ustalenia wysokości odszkodowania przez wojewodę może trwać nawet kilka miesięcy, co związane jest z tym, że każda nieruchomość musi być wyceniona indywidualnie. Na podstawie operatu rzeczoznawcy wojewoda ustala wysokość odszkodowania. Wojewoda powiększa kwotę odszkodowania: o 10 tys. zł, jeśli na działce znajduje się budynek mieszkalny. Kwota ta jest naliczana dla budynku, niezależnie od liczby lokatorów; o 5 proc. wartości nieruchomości wywłaszczonej, jeżeli nieruchomość zostanie przekazana GDDKiA w ciągu 30 dni od otrzymania od wojewody zawiadomienia o wydaniu decyzji ZRID. Jeżeli właściciel nie zgadza się z wysokością ustalonego odszkodowania, ma prawo odwołać się (za pośrednictwem wojewody) do ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa (obecnie Ministra Rozwoju Pracy i Technologii). Ma na to 14 dni od daty doręczenia decyzji o odszkodowaniu. Decyzję Ministra może potem zaskarżyć do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Odwołanie może złożyć też inwestor. W ramach odszkodowania byłemu właścicielowi, za jego zgodą, może zostać przyznana także nieruchomość zamienna. Różnicę między wysokością odszkodowania ustalonego w decyzji, a wartością nieruchomości zamiennej, wyrównuje się przez dopłatę pieniężną. Kiedy zostanie wypłacone odszkodowanie? GDDKiA przeleje odszkodowanie na rachunek bankowy wskazany przez właściciela nieruchomości w ciągu 14 dni od dnia, kiedy decyzja wojewody o odszkodowaniu stanie się ostateczna. Ważne: Jeżeli decyzji ZRID wydano rygor natychmiastowej wykonalności, na wniosek właściciela wojewoda wypłaci mu zaliczkę w wysokości 70 proc. ustalonego w decyzji odszkodowania. Jeżeli stan prawny działki nie jest uregulowany, odszkodowanie wpłacane jest do depozytu sądowego na 10 lat. W takiej sytuacji, aby je otrzymać, konieczne jest przedłożenie w sądzie dokumentu potwierdzającego prawo do nieruchomości (np. po przeprowadzonym postępowaniu spadkowym). Podatek: Jeżeli w ciągu 5 lat za pieniądze z odszkodowania właściciel kupi nową nieruchomość, nie będzie płacił podatku od czynności cywilno-prawnych. Przychody osób fizycznych uzyskane z odszkodowania są bowiem co do zasady wolne od podatku dochodowego. W przypadku wątpliwości w tym zakresie należy zwrócić się do urzędu skarbowego. Przekazanie działki Termin przekazania nieruchomości wskazany jest w zawiadomieniu o wydaniu decyzji ZRID, które otrzymują właściciele. Uwaga: jeżeli decyzji ZRID został nadany rygor natychmiastowej wykonalności oznacza to, że inwestor może od razu rozpocząć prace budowlane. Właściciel powinien jak najszybciej przekazać działkę GDDKiA. Jeżeli zrobi to w ciągu 30 dni od otrzymania od wojewody zawiadomienia o wydaniu decyzji ZRID, wysokość odszkodowania zostanie powiększona o 5 proc. wartości wywłaszczanej nieruchomości. Przekazanie działki należy udokumentować – albo złożyć/przesłać do GDDKiA "oświadczenie o wydaniu nieruchomości" albo, w przypadku nieruchomości zabudowanej, podpisać protokół zdawczo-odbiorczy. Jeśli działka jest zabudowana, w celu usprawnienia procesu, zalecany jest kontakt osobisty lub telefoniczny z właściwym oddziałem GDDKiA. Nieprzekazanie działek w wyznaczonym terminie wiąże się ze wszczęciem postępowania egzekucyjnego (czyli przejęciem ich) na koszt właściciela. Prawo do lokalu zamiennego W przypadku przejmowania nieruchomości mieszkalnych, w sytuacji, gdy decyzji ZRID nadano rygor natychmiastowej wykonalności, GDDKiA ma obowiązek zapewnić mieszkańcom budynku lokal zamienny. Lokal zamienny zapewniany jest do wskazanego w zawiadomieniu o wydaniu decyzji ZRID terminu przekazania nieruchomości. Wykup tzw. resztówek Jeżeli pod budowę drogi przejęto tylko część nieruchomości, a pozostała jej część (tak zwana "resztówka") nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, właściciel nieruchomości ma prawo wystąpić z wnioskiem do GDDKiA o wykupienie pozostałej części nieruchomości. Jeżeli GDDKiA uzna wniosek za zasadny, przedstawi właścicielowi nieruchomości ofertę wykupu. Cena nieruchomości zostanie ustalona na podstawie wyceny rzeczoznawcy majątkowego na zlecenie GDDKiA. Jeżeli zaoferowana cena zostanie zaakceptowana, właściciel i GDDKiA podpiszą stosowny akt notarialny, a "resztówka" stanie się własnością Skarbu Państwa. W odwrotnej sytuacji (a także w sytuacji, gdy GDDKiA od razu nie uzna wniosku o wykup za zasadny) właściciel nieruchomości ma prawo wystąpić z żądaniem wykupu na drogę sądową (cywilną). Ograniczenia praw do nieruchomości Niejednokrotnie realizacja inwestycji wymaga wejścia i przeprowadzenia prac na nieruchomościach położonych poza pasem drogowym, czyli stanowiących w większości przypadków własność osób prywatnych. Nieruchomości te nie są wywłaszczane, czyli nie następuje sytuacja, w której własność tych nieruchomości przechodzi na rzecz Skarbu Państwa, a właściciel otrzymuje odszkodowanie. By zapewnić możliwość np. przebudowy istniejącej sieci uzbrojenia terenu, wojewoda nakłada na GDDKiA obowiązek przeprowadzenia tych prac na działkach prywatnych, jednocześnie zobowiązując właścicieli nieruchomości, by udostępnili czasowo swoje nieruchomości GDDKiA. O obowiązku dokonania przebudowy istniejącej sieci uzbrojenia terenu orzeka wojewoda w decyzji ZRID, tej samej, która wywłaszcza nieruchomości pod budowę drogi. Jednocześnie wojewoda zezwala zarządcy drogi na wejście na nieruchomości niezbędne do dokonania prac budowlanych lub rozbiórkowych. Ogranicza w ten sposób prawo własności lub prawo użytkowania wieczystego do nieruchomości jego właścicielom lub użytkownikom wieczystym. Jeżeli nowo założone na działce urządzenia i instalacje uniemożliwiają właścicielowi (lub użytkownikowi wieczystemu) dalsze, prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób dotychczasowy, może on żądać, aby GDDKiA nabyła od niego, w drodze umowy, własność (lub prawo użytkowania wieczystego) nieruchomości. Jest to roszczenie cywilne, więc jakiekolwiek spory w tym zakresie są rozstrzygane przez sądy powszechne. Na GDDKiA ciąży obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego, niezwłocznie po założeniu lub przeprowadzeniu urządzeń liniowych. Jeżeli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego jest niemożliwe albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, właścicielowi przysługuje odszkodowanie. Odszkodowanie to, podobnie jak odszkodowania za szkody powstałe w skutek prac budowlanych, powinno odpowiadać wartości poniesionych szkód. Dodatkowo, jeżeli wskutek przełożenia sieci uzbrojenia terenu, zmniejszy się wartość nieruchomości, odszkodowanie powiększa się o kwotę odpowiadająca temu zmniejszeniu. Odszkodowanie w odniesieniu do inwestycji prowadzonych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad ustala wojewoda w decyzji odszkodowawczej, po zasięgnięciu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającej wartość szkód oraz zmniejszenie się wartości nieruchomości. Postępowanie to wszczyna się na wniosek GDDKiA lub właściciela nieruchomości (ewentualnie użytkownika wieczystego), w przypadku zaistnienia szkód uzasadniających wypłatę odszkodowania. Powyżej opisaliśmy w sposób ogólny zasady przejmowania nieruchomości pod inwestycje drogowe. W przypadku konkretnych inwestycji zachęcamy do kontaktu z pracownikami Wydziałów Nieruchomości w oddziałach GDDKiA, którzy wyjaśnią szczegółowo wszystkie zagadnienia z tym związane. Namiary telefoniczne znajdą Państwo na stronie w zakładkach Kontakt na stronach Oddziałów GDDKiA. Bądź na bieżąco z komunikatami GDDKiA. Obserwuj nas w mediach społecznościowych Facebook, Twitter i Instagram. Jeśli jakimś cudem wciąż śpisz spokojnie i nieświadomie… najwyższy czas zacząć martwić się inflacją. We wrześniu 2021 roku inflacja w Polsce sięgnęła do 5,8% (najwięcej od przeszło 20 lat). Według ekonomistów na początku przyszłego roku inflacja konsumencka przekroczy 6%. Inwestorzy od kilku miesięcy przeszukują rynek pod kątem instrumentów, które zabezpieczą kapitał przed utratą wartości. Czy inwestycja w grunt jest dobrym pomysłem? Czy można zrobić to bez „brudzenia rąk”, za jednym kliknięciem? Sprawdzamy! Ważne założenie: analizie poddane zostaną jedynie grunty orne. Po pierwsze dlatego, że chce zminimalizować wpływ wzrostu cen domów i mieszkań (jaki obserwujemy w przypadku działek budowlanych, czy rekreacyjnych). Po drugie grunty rolne są z reguły tańsze niż pozostałe kategorie, więc prawdopodobnie będą w zasięgu portfela większej ilości inwestorów. Ważna uwaga: istnieje oczywiście możliwość odrolnienia gruntu - wiąże się to z dużą liczbą formalności oraz opłatami, a pozytywna decyzja nie jest gwarantowana. Kosztowna jest również kwestia podłączenia mediów. Więcej o procedurze odralniania tutaj, natomiast na potrzeby wstępnej analizy inwestycji należy pamiętać, że na cenę gruntu ornego wpływać będzie, ogólnie ujmując, potencjał przekształcenia w grunt pod budowę. Dlaczego grunt miałby być lepszy od złota czy akcji? Pierwsze co w kontekście inflacji nasuwa się na myśl wielu obserwatorom rynku to złoto. Być może przekonanie to ma swój początek w czasach, gdy pieniądz był ekwiwalentem złota, a pierwsze próby rozdziału kończyły się właśnie utratą wartości monety. Drugą opcją, z którą porównywać będziemy grunty